Koppeltherapie of individuele therapie? Welke soort relatietherapie helpt het best bij een toxische relatie met een narcistische partner?
21 oktober 2025
Ben je op zoek naar relatietherapie bij een toxische relatie? Samen in koppeltherapie zal een ongezonde relatie met een narcistische dynamiek niet herstellen. Omdat therapie immers alleen werkt bij een basis van veiligheid, gelijkwaardigheid en openheid. De meest effectieve manier om een toxische relatie te verbeteren is individuele therapie. In dit blog lees je er alles over.
Hoop je dat relatietherapie een narcistische relatie kan verbeteren?
De kans is groot dat je op zoek bent naar een sprankeltje hoop, naar het antwoord op een vraag die je al heel lang bezighoudt: Kan relatietherapie onze relatie redden? Want eindelijk lijkt het erop dat je partner bereid is om moeite te doen voor jullie relatie – zelfs met alle narcistische patronen, zelfs hoe slecht jullie relatie tegenwoordig ook gaat. Na alle manipulatie, gaslighting en emotioneel misbruik had je de hoop op beterschap bijna opgegeven. Je zelfvertrouwen is herleid tot nul. Nu klinkt er toch een hoopvol stemmetje op je schouder: “Eindelijk, als we maar samen in therapie kunnen, dan lukt het wel!”
Maar wat voor soort therapie is het meest geschikt als je relatie echt toxisch is? Koppeltherapie samen met je partner of elk individuele therapie?
Voordelen en nadelen van koppeltherapie versus individuele therapie
Bij koppeltherapie gaan jullie samen naar een therapeut, maar er zijn geen voordelen aan koppeltherapie met een narcistische partner. Als je toch samen bij een specialist in narcisme bent, zal die – hopelijk – jullie ongezonde interactie herkennen en benoemen. Dat kan erg subtiel zijn, bijvoorbeeld een wenkbrauw die even opgetrokken wordt bij een bepaald woord, je houdt heel eventjes je ademhaling vast, je stopt plots met spreken midden in een zin, … Die bevestiging van een onafhankelijke expert kan jou net dat beetje moed geven dat je nodig hebt: oef, het ligt toch niet allemaal aan jou, zoals je partner je waarschijnlijk probeerde te doen geloven.
Een specialist zal deze toxische interactie ook opmerken zonder dat jullie samen in therapie komen. Daar is zelfs geen therapie voor nodig.
Onlangs had ik een telefonisch intakegesprek waarbij de partner het gesprek probeerde overnemen: hij gaf de uitleg waarom zij in therapie moest. En zij zweeg, met haar ogen neergeslagen. Toen ik neutraal vroeg of zij iets wilde toevoegen aan zijn uitleg, veranderde zijn gezichtsuitdrukking plotsklaps en beende hij met grote passen weg. Zij keek me aan met grote ogen, vol schrik voor de escalatie die nadien zou volgen. Aan zijn enkele zinnetjes had ik al méér dan genoeg info om te beseffen dat hun dynamiek niet gezond is.
Misschien ben je benieuwd hoe het verder ging met dat koppel? De man besloot dat zijn vrouw niet langer in therapie mocht, en zij luisterde. Om haar relatie te redden had ze geen andere keuze, sorry, stuurde ze me. Enkele weken later kreeg ik toch een telefoontje van de vrouw, helemaal in tranen. Haar partner had haar uit het huis gezet. Ze snikte of ze alsnog met therapie kon starten, in haar eentje. Natuurlijk kon dat, en inmiddels gaat het heel goed met haar.
Wat zijn de voorwaarden zodat relatietherapie lukt?
Ik ben een groot voorstander van therapie. Therapie werkt geweldig goed. Anders zou ik er niet mijn levenswerk van gemaakt hebben 😉 In mijn praktijk zie ik elke dag koppels die apart op therapie komen én hun ongezonde relatiepatronen doorbreken. Ik zie ze eindelijk weer rustig en gelukkig worden.
Mijn aanpak bestaat uit verschillende fasen:
- Tijdens de individuele sessies pakken we alle onderliggende trauma’s aan, en ook de mogelijke traumabinding met je partner, zodat je merkt dat dat verzacht en zelfs helemaal oplost. Je angst verdwijnt om om te gaan met veranderingen in je leven. Je zelfvertrouwen groeit en herstelt. Je zal merken dat je de communicatieproblemen heel praktisch kan oplossen, en nog zo veel meer, omdat je leert op een rustige en transparante manier te communiceren.
- En met de oefeningen die ik je meegeef om ook thuis met elkaar te bespreken, zie ik koppels vaak steeds respectvoller met elkaar omgaan. En daardoor kunnen ze weer dichter naar elkaar groeien.
Besef wel dat jullie enkel dichter naar elkaar toe groeien als jullie daar beiden moeite voor doen. De voorwaarden om therapie te doen slagen zijn:
- Als jullie beiden bereid zijn om bij te leren over jezelf en je partner,
- Als jullie een basis van gelijkwaardigheid en openheid willen creëren,
- En als jullie eerlijk je eigen aandeel in de toxische relatiedynamiek onder de loep willen nemen en veranderen.
Met deze voorwaarden is het zeker mogelijk om jullie toxische relatie te verbeteren met therapie. Als deze voorwaarden echter ontbreken (wat helaas vaak het geval is in toxische relaties met pathologisch narcisme), heeft koppeltherapie geen enkele zin. Wat jou dan wél helpt, is individuele therapie.
Waarom verergert koppeltherapie een narcistische relatie?
Ik kan het niet genoeg benadrukken: als je een ongezonde relatie hebt met iemand met narcistische trekken, zijn gezamenlijke therapiesessies, dwz koppeltherapie, absoluut géén goed idee. In mijn jarenlange ervaring heb ik al vele tientallen klanten gesproken die het toch hebben geprobeerd, en bij niemand heeft koppeltherapie ooit gezorgd voor een blijvende fijne relatie. Integendeel, meestal maakte het de situatie alleen maar erger. Véél erger.
Therapie begint immers altijd met veiligheid. Therapie biedt je een veilige plek waar je je kwetsbaar kan opstellen, waar je dat ook gaat durven, misschien zelfs voor het eerst, en waar je kwetsbaarheid niet tegen je gebruikt wordt. Want als iemand zich niet veilig genoeg voelt om zich open te stellen, zal therapie niet werken. Vergelijk het met bouwen op drijfzand. Je raadt het al: dan valt je bouwwerk gegarandeerd om. In mijn praktijk waak ik dus altijd over je veiligheid. Daarom werk ik enkel individueel met mijn klanten: elk van de partners komt apart op therapie.
1) Een narcistische partner kan zich voordoen als bezorgd en empathisch bij de relatietherapeut
Voor iemand met narcistische trekken zijn gezamenlijke therapiesessies immers een uitgelezen kans om bij te leren over jouw zwakke plekken. Emotioneel misbruik kan immers erg ver gaan. Hoe vaak heb ik al gehoord dat een partner zich bij de vorige therapeut voordeed als de bezorgde, empathische partner. Of dat hij zelfs degene was die aandrong op therapie, zogezegd ‘om jou te helpen’. Terwijl jij achteraf, thuis onder vier ogen, de volle laag kreeg omdat je iets negatiefs over hem durfde zeggen bij die therapeut. Of dat hij al jouw kwetsbare punten onthield om ze later, thuis, als een boemerang tegen jou te gebruiken.
2) Manipulatie in relatietherapie: hij doet schijnbaar zoveel moeite voor je
Vaak zal iemand met narcistische trekken relatietherapie ook gebruiken als manipulatietechniek. Wees niet verrast als je partner meegaat, weliswaar met tegenzin omdat hij een héél grote toegeving doet zodat jij bij hem blijft – en dat jij vervolgens bij elke discussie te horen krijgt. “Hoeveel moeite hij voor jou doet, hij gaat zelfs mee naar die therapie voor jou, en nóg is het niet genoeg? Hoe ondankbaar!” Ongetwijfeld ken je dat soort argumenten wel. Dit is typisch gaslighting omdat je begint te twijfelen aan jezelf.
3) Alles is zogezegd jouw schuld
Het kan zelfs dat je partner je probeert te overtuigen dat alle problemen aan jou liggen. Onder vier ogen zal het waarschijnlijk niet erg netjes verwoord zijn, bijvoorbeeld met uitspraken als ‘dat alles jouw schuld is’. Bij de relatietherapeut zal het waarschijnlijk schijnbaar constructiever verwoord zijn, bijvoorbeeld ‘omdat jij zoveel trauma’s hebt’.
Wanneer jullie dan samen bij een relatietherapeut zitten die geen ervaring heeft met narcisme, is het risico reëel dat ook die therapeut meegaat in dat verhaal en denkt dat jij degene bent met de problemen. In extreme gevallen kan dat zelfs ertoe leiden dat je hulpverleners tegen je krijgt in gerechtelijke procedures. Of dat je je kinderen (tijdelijk) verliest.
Individuele sessies zijn de enige effectieve oplossing bij zo'n ongezonde relatie
Misschien klinkt het ontmoedigend dat koppeltherapie geen aanrader is bij toxische relaties, maar er is wel degelijk hoop. De oplossing is immers niet samen in therapie, maar wel dat jullie individueel in therapie gaan.
Therapie bij narcisme: waarom individuele sessies beter werken
Individuele therapie is een absolute must als je na een toxische relatie een onzekere schim van jezelf bent geworden. De constante manipulatie, kleineringen en vernederingen kunnen je zelfvertrouwen compleet breken. Als je het gevoel kent dat je niets waard bent, dat alles jouw schuld is, dat hoeveel je ook doet het toch nooit goed is: dan heb je dringend therapie nodig. Boek hier dan een intakegesprek.
1) Je zelfvertrouwen vergroten is nodig na een toxische relatie
Om te herstellen van zo’n toxische relatiedynamiek is het erg belangrijk om je op jezelf te richten. Richt je op je eigen herstel. Niet op je partner. Jouw herstelproces begint immers bij jou, en de enige die je kunt veranderen, ben jij zelf. Individuele therapie helpt je je eigen zelfvertrouwen te vergroten.
2) Je leert het toxisch patroon in jullie relatie doorbreken
Individuele therapie helpt je ook om je eigen patronen te herkennen. Zulke patronen kunnen bijvoorbeeld zijn: pleasen, je grenzen niet aanvoelen, verantwoordelijkheden van anderen overnemen, keihard je best doen om hem te doen inzien wat hij fout doet, … allemaal ten koste van jezelf.
3) Individuele therapie is de enige kans dat een toxische relatie kan verbeteren
Door jouw eigen patronen te herkennen en voortaan anders aan te pakken, doorbreek je de aantrek-afstootdynamiek die zo typisch is aan toxische relaties. En door de dynamiek te doorbreken, heb je kans om de relatie te verbeteren.
Kortom, relatietherapie bij een toxische relatie: wanneer werkt het wél?
Het gaat er dus niet om dat je leert omgaan met een narcist of dat je nóg harder je best gaat doen om hem tevreden te proberen houden. Want dat lukt toch nooit.
Het gaat er wél om dat je leert omgaan met je eigen emoties, angsten en onzekerheden. Dat is een proces waarbij je jezelf weer terugvindt. Je ontdekt weer wie je was vóór je toxische relatie – en je voelt je zelfs veel beter dan toen! Individuele therapie leert je om sterk in je eigen schoenen te staan. Individuele therapie helpt je om alle relatiestress achter je te laten, zodat je weer kan genieten van rust, vrijheid en veiligheid.
Intakegesprek voor therapie in een toxische relatie
Ben jij klaar voor verandering? Is het nodig dat jij de regie over je eigen leven weer in je eigen handen neemt? Dan is een intakegesprek de eerste stap. Hieronder kan je direct een intake boeken in mijn agenda.
En wil je partner ook in therapie? Super! Ook hij is van harte welkom om een apart intakegesprek te boeken. Zodat ik jullie allebei apart help, zodat jullie allebei weer gelukkig kunnen zijn in jullie relatie.
